Πέμπτη 27 Μαΐου 2010

VOODOO Vodoun, Vuntu, issue #05. 2008

VOODOO Vodoun, Vuntu
Κείμενο. Πηνελόπη Μουρουζίδου

Η λέξη «vodoun» έχει τις ρίζες της στη Δαχομιανή διάλεκτο, της γλώσσας
Ewe. Η κυριολεκτική σημασία του πρώτου συνθετικού: «vu» είναι «αντλώ
νερό» και χρησιμοποιείται παρουσιάζοντας τον κύκλο του ανθρώπου: τη
γέννηση, τη ζωή, το θανάτο.
 
Η αρχική μορφή του vodoun παρουσιάστηκε και αναπτύχθηκε στο Αφρικανικό κράτος της Δαχομίας, στο οποίο περιλαμβάνονται μέρη όπως το Τόγκο, η Νιγηρία και το Μπενίν. Κατά τη διάρκεια μαρξιστικών καθεστώτων οι οπαδοί του υπέστησαν διωγμό καθώς και υποδουλώθηκαν σε εποχή αποικιοκρατίας από τους Γάλλους το 18ο αιώνα. Οι Γάλλοι μετέφεραν τους σκλάβους σε ένα νησί της Καραϊβικής όπου και επιχείρησαν να τους προσηλυτίσουν στον ρωμαιοκαθολικισμό όμως αυτοί συνέχισαν να ασκούν τη θρησκεία τους κρυφά. 

Όπως ήταν αναμενόμενο, το σύγχρονο vodoun είναι επηρεασμένο από το ρωμαιοκαθολικισμό λόγω αυτής της επιχείρησης των Γάλλων. Παρόλα αυτά το vodoun απέκτησε επίσημο πατριαρχείο το 1989 στην Ταϊτή και έχει περισσότερους από 60.000.000 οπαδούς σε όλο τον κόσμο.

Οι οπαδοί του vodoun πιστεύουν σε ένα και μοναδικό Θεό που ονομάζεται Gran Met αλλά και σε διάφορους αφρικανικούς θεούς που θεωρούνται κατώτερες θεότητες και σε θεοποιημένα πνεύματα προγόνων. Αυτοί οι θεοί και τα πνεύματα ονομάζονται loas.

Το vodoun έχει άμεση σχέση με τη μαγεία καθώς στις τελετές
παρατηρούνται επικλήσεις των loas δηλαδή των πνευμάτων, που
είναι υπεύθυνα για το παραμικρό που συμβαίνει στις ζωές των
πιστών. Αυτό βέβαια φανερώνει το μοιρολατρικό χαρακτήρα του
δόγματος του vodoun και την έλειψη ελευθερίας, εφόσον για να
πράξουν οι πιστοί το παραμικρό πρέπει να γίνει με τη συναίνεση
των loas. Μέσω γητειών προσπαθούν να κερδίσουν την εύνοια
των πνευμάτων. Επίσης παρουσιάζονται φαινόμενα όπως η
αιώρηση των houngans (ιερέων) και των Mambo (ιερειών) καθώς
και η συγκέντρωση περίεργου φωτός γύρω από τα χέρια και τα
κεφάλι τους όταν διαλογίζονται καθώς για να πετύχουν το σκοπό
τους στο vodoun χρειάζεται η συγκέντρωση μεγάλης ποσότητας
ενέργειας.
Τα είδη του vodoun είναι το Rada, το καλό vodoun το οποίο
ασχολείται με τα καλά και ειρηνικά loas και το Petro που είναι
το κακό vodoun που ασχολείται με τα οξύθυμα loas. Για να γίνει
περισσότερο κατανοητή η διαφορά ανάμεσα στο Rada και στο
Petro vodoun αρκεί κανείς να τα παρομοιάσει με το Χριστιανισμό
και το Σατανισμό αντίστοιχα.
Το δόγμα του vodoun υποστηρίζει πως ο άνθρωπος είναι ένα
τρισυπόστατο ον και αποτελείται από το φυσικό, φθαρτό και
συνεπώς θνητό σώμα, τον ti bon anj που στα γαλλικά σημαίνει
μικρός φύλακας άγγελος, δηλαδή το μέρος του ανθρώπου που
ανήκει στο ολικό πνευματικό σύνολο και από τον gwo bon anj
δηλαδή τον μεγάλο φύλακα άγγελο, την προσωπική, αθάνατη
ψυχή του ανθρώπου.

Η δημιουργία ζόμπι είναι χαρακτηριστικό του Petro vodoun. Τα
«ζόμπι» είναι άτομα που πεθαίνουν όμως επανέρχονται στη ζωή
με τη χορήγηση κάποιων ειδικών φίλτρων που παρασκευάζονται
και χορηγούνται από τους bokors (τους μάγους) κι έχουν την
ιδιότητα να προκαλέσουν νεκροφάνεια. Όταν πεθαίνει ο άνθρωπος
χωρίζεται το σώμα του από τον ti bon anje και τον gwo bon anj. Τα
φίλτρα αυτά έχουν την ιδιότητα να επανασυνδέσουν τον ti bon
anj με το σώμα και το άτομο γίνεται άβουλο και υπάκουο στους
Hougans (ιερείς) ή στις Mambo (ιέρειες) που τα δημιουργούν με
τη βοήθεια των bokors εξαιτίας της απώλειας του gwo bon anj.
Όσον αφορά την επιστημονική εξήγηση για τη δημιουργία των
«ζόμπι» , οι ερευνητές υποστηρίζουν πως όλη αυτή η διαδικασία
οφείλεται σε χημικές ουσίες που περιέχονται στα φίλτρα που τους
χορηγούνται από τους ιερείς με τη βοήθεια των μάγων. Τόσο οι
ιερείς όσο και οι μάγοι είναι πολύ καλοί γνώστες της βοτανολογίας
και τα συστατικά των φίλτρων παραμένουν μυστικά.
 
Στις αρχές του 1980, ο Wade Davis, ανθρωπολόγος και
εθνοβοτανολόγος στο Πανεπιστήμιο του Harvard, έδωσε μια πολύ
πειστική εξήγηση υποστηρίζοντας πως για τη δημιουργία ενός
«ζόμπι» χρειάζονται δυο φίλτρα, ένα που θα προκαλέσει μερικό
θάνατο για κάποιο χρονικό διάστημα και ένα δεύτερο που θα
επέτρεπε τον πλήρη έλεγχο της βούλησης του «ζόμπι». Παρόλο
που κάποιοι τον αμφισβήτησαν ο ίδιος μετά από έρευνα που
έκανε στην ΤΑϊτή ανέφερε συγκεκριμένες ουσίες που περιέχονται
σε αυτά τα φίλτρα και εξήγησε την επίδρασή τους στο ανθρώπινο
σώμα.